Ο κόσμος τούτος, όλη η πλούσια, απέραντη σειρά τα φαινόμενα, δεν είναι
απάτη, φαντασμαγορία πολύχρωμη του αντικαθρεφτιζόμενου νου μας. Μήτε απόλυτη
πραγματικότητα, που ζει και μεταπλάθεται ανεξάρτητη από τη δύναμη του νου μας,
λεύτερη. Δεν είναι η λαμπερή στολή που ντύνει το μυστικό σώμα του Θεού. Μήτε το
διάφανό και σκοτεινό μεσότοιχο αναμεσός ανθρώπου και μυστηρίου.
Όλος τούτος ο κόσμος που θωρούμε, γρικούμε κι αγγίζουμε είναι η προσιτή
στις ανθρώπινες αίστησες, όλο Θεό συμπύκνωση των δυο τεράστιων δυνάμεων του
Σύμπαντου.
Μια δύναμη κατηφορίζει και θέλει να σκορπίσει, ν΄ ακινητήσει, να πεθάνει.
Μια δύναμη ανηφορίζει και ζητάει ελευτερία κι αθανασία.Αιώνια τα δυο τούτα στρατέματα, τα σκοτεινά και φωτερά, τα στρατέματα της
ζωής και του θανάτου, συγκρούονται. Τα ορατά για μας χνάρια της σύγκρουσης
τούτης είναι τα πράματα, τα φυτά, τα ζώα, οι άνθρωποι.
Αιώνια οι αντίθετες δυνάμες συγκρούονται, σμίγουν, παλεύουν, νικούν και
νικουνται, συβιβάζουνται και ξαναρχίζουν πάλι να πολεμούν σε όλο το Σύμπαντο·
από τον αόρατο στρόβιλο σε μια στάλα νερό ως τον απέραντο αστροκατακλυσμό του
Γαλαξία.Στρατόπεδο αλάκερου του Θεού είναι και το πιο ταπεινό έντομο κι η πιο μικρή
Ιδέα. Μέσα τους όλος ο Θεός είναι παραταγμένος σε κρίσιμη μάχη.
Και στο πιο ασήμαντο μόριο γης κι ουρανού ακούω το Θεό μου να φωνάζει:
Βοήθεια!
Το κάθε πράμα είναι αυγό, και μέσα του το σπέρμα του Θεού ανήσυχο, ακοίμητο
δουλεύει. Αρίφνητες δυνάμες απομέσα του κι απόξω παρατάζουνται και το
υπερασπίζουν.
Με το φως του μυαλού, με τη φλόγα της καρδίας πολιορκώ την κάθε φυλακή του
Θεού, ψάχνοντας, δοκιμάζοντας, χτυπώντας, ν΄ ανοίξω μέσα στο φρούριο της ύλης
θύρα, να δημιουργήσω μέσα στο φρούριο της ύλης τη θύρα της ηρωικής έξοδος του
Θεού μας.Πολέμα, ενεδρεύοντας με υπομονή τα φαινόμενα, να τα υποτάξεις σε νόμους.
Έτσι ανοίγεις δρόμους στο χάος και βοηθάς το πνέμα να βαδίσει.Βάλε τάξη, την τάξη του μυαλού σου, στη ρεούμενη αναρχία του κόσμου. Καθαρά
χάραξε απάνω στην άβυσσο το σχέδιο της μάχης.
Πάλεψε με τις φυσικές δυνάμες, ανάγκασε τις να ζευτούν σε σκοπόν ανώτερο
τους. Λευτέρωσε το πνέμα που αγωνίζεται μέσα τους και λαχταράει να σμίξει με το
πνέμα που αγωνίζεται στα σωθικά σου.Όταν στο χάος ο άνθρωπος παλεύοντας υποτάξει μια σειρά φαινόμενα στους
νόμους του μυαλού του κι αυστηρά τους νόμους τούτους περικλείσει στο λόγο, ο
κόσμος ανασαίνει, ταχτοποιούνται οι φωνές, ξεκαθαρίζουνται τα μελλούμενα κι
όλες οι σκοτεινές ατέλειωτες ποσότητες των αριθμών λευτερώνουνται υποταζόμενες
στη μυστική ποιότητα.
Με τη βοήθεια του νου μας βιάζουμε την ύλη να ΄ρθει μαζί μας. Ξεστρατίζουμε
τις δυνάμες που κατηφορούν, αλλάζουμε το ρέμα, μετουσιώνουμε τη σκλαβιά σε
ελευτερία.Δε λευτερώνουμε μονάχα Θεό παλεύοντας κι υποτάζοντας τον ορατό γύρα μας
κόσμο· δημιουργούμε Θεό. Ανοιξε τα μάτια σου, φωνάζει ο Θεός· θέλω να δω! Στύλωσε τ΄ αυτιά σου, θέλω
ν΄ ακούσω! Πήγαινε μπροστά· είσαι η κεφαλή μου! Η πέτρα σώζεται αν τη σηκώσουμε από τη λάσπη και τη χτίσουμε σ΄ ένα σπίτι ή
αν σκαλίσουμε απάνω της το πνέμα.
Ο σπόρος σώζεται· τι θα πει σώζεται; λευτερώνει το μέσα του Θεό·
ανθίζοντας, καρπίζοντας, ξαναγυρίζοντας στο χώμα· ας βοηθήσουμε το σπόρο να
σωθεί.
Ο κάθε άνθρωπος έχει ένα κύκλο δικό του από πράματα, από δέντρα, ζώα,
ανθρώπους, Ιδέες· και τον κύκλο τούτον έχει χρέος αυτός να τον σώσει. Αυτός,
κανένας άλλος. Αν δεν τον σώσει, δεν μπορεί να σωθεί.Είναι οι άθλοι οι δικοί του που έχει χρέος να τελέψει προτού πεθάνει.
Αλλιώς δε σώζεται. Γιατί η ίδια η ψυχή του είναι σκορπισμένη, σκλαβωμένη στα
πράματα τούτα γύρα του, στα δέντρα, στα ζώα, στους ανθρώπους, στις Ιδέες, κι
αυτή, την ψυχή του, σώζει τελώντας τους άθλους.
Αν είσαι αργάτης, δούλευε τη γης, βόηθα τη να καρπίσει. Φωνάζουν οι σπόροι
μέσα από τα χώματα, φωνάζει ο Θεός μέσα από τους σπόρους. Λευτέρωσε τον. Ένα
χωράφι προσμένει από σένα τη λύτρωση, μια μηχανή προσμένει από σένα την ψυχή
της. Πια δεν μπορείς να σωθείς, αν δεν τα σώσεις.
Αν είσαι πολεμιστής, μη λυπάσαι, δεν είναι στην περιοχή του χρέους σου η
συμπόνια. Σκότωνε τον οχτρό ανήλεα. Μέσα από το σώμα του οχτρού άκου το Θεό να
φωνάζει: "Σκότωσε το σώμα τούτο, μ΄ εμποδίζει· σκότωσε το να περάσω!"
Αν είσαι σοφός, πολέμα στο κρανίο, σκότωνε τις Ιδέες, δημιούργα καινούριες.
Ο Θεός κρύβεται μέσα σε κάθε Ιδέα, όπως μέσα σε σάρκα. Σύντριψε την Ιδέα,
λευτέρωσε τον! Δώσε του μιαν άλλη Ιδέα, πιο απλόχωρη, να κατοικήσει.
Αν είσαι γυναίκα, αγάπα. Διάλεξε, ανάμεσα άπ΄ όλους τους άντρες, με
σκληρότητα, τον πατέρα των παιδιών σου. Δε διαλέγεις εσύ· διαλέγει ο άναρχος,
ακατάλυτος, ανήλεος μέσα σου αρσενικός Θεός. Τέλεψε όλο σου το χρέος, το
γιομάτο πίκρα, έρωτα κι αντρεία. Δώσε όλο σου το κορμί, το γιομάτο αίμα και γάλα.Να λες: Ετούτος, που κρατώ στον κόρφο μου και τον βυζαίνω, θα σώσει το Θεό.
Ας του δώσω το αίμα μου όλο και το γάλα.
Βαθιά, απροσμέτρητη η αξία του ρεούμενου τούτου κόσμου: από αυτόν πιάνεται
ο Θεός κι ανεβαίνει· από αυτόν θρέφεται ο Θεός και πληθαίνει.Ανοίγει η καρδιά μου, φωτίζεται ο νους, και μονομιάς το φοβερό τούτο
στρατόπεδο του κόσμου μου ξεσκεπάζεται ερωτικιά παλαίστρα. Δυο σφοδροί αντίθετοι άνεμοι, ο ένας αρσενικός, ο άλλος θηλυκός,
συναντήθηκαν και συγκρούονται σ΄ ένα σταυροδρόμι. Σοζυγιάστηκαν μια στιγμή,
πύκνωσαν, γένηκαν ορατοί.
Το σταυροδρόμι τούτο είναι το Σύμπαντο. Το σταυροδρόμι τούτο είναι η καρδιά
μου.
Από το πιο σκοτεινό μόριο ύλης ως τον πιο μεγάλο στοχασμό, μεταδίνεται ο
χορός της γιγάντιας ερωτικιάς σύγκρουσης.Η όλη είναι η γυναίκα του Θεού μου· οι δυο μαζί παλεύουν, γελούν και
κλαίνε, φωνάζουν μέσα στο θάλαμο της σάρκας.Γεννοβολούν, μελίζουνται. Γιομώνουν στεριά και θάλασσα κι αγέρας από
φυτολόι, ζωολόι, ανθρωπολόι και πνέματα, το αρχέγονο ζευγάρι μέσα στο κάθε
ζωντανό αγκαλιάζεται, διαμελίζεται και πληθαίνει.Όλη η αγωνία του Σύμπαντου συμμαζωμένη ξεσπάει στο κάθε ζωντανό και ο Θεός
μέσα στη γλύκα, μέσα στην πίκρα της σάρκας κιντυνεύει.
Μα τινάζεται, πηδάει από τα φρένα κι από τα λαγόνια, χιμάει, πιάνεται από
καινούρια λαγόνια και φρένα, και ξεσπάει πάλι απαρχής ο αγώνας για την
ελευτερία.
Για πρώτη φορά, απάνω στη γης ετούτη, μέσα από το νου κι από την καρδιά
μας, κοιτάζει ο Θεός τον αγώνα του.Χαρά! Χαρά! Δεν ήξερα πως ο κόσμος τούτος είναι τόσο ένα μαζί μου, πως όλοι
είμαστε ένας στρατός, πως οι ανεμώνες και τ΄ άστρα μάχουνται, δεξά ζερβά μου,
και δε με γνωρίζουν, μα εγώ στρέφουμαι και τους γνέφω.Θερμό, αγαπημένο, γνώριμο, μυρίζοντας σαν το κορμί μου, είναι το Σύμπαντο.
Έρωτας μαζί και πόλεμος, σφοδρή ανησυχία, επιμονή κι αβεβαιότητα.
Αβεβαιότητα και τρόμος. Σε μια βίαιη αστραπή ξεχωρίζω: στην πιο αψηλή κορφή
της δύναμης αγκαλιάζουνται· το πιο στερνό, το πιο φοβερό αντρόγυνο- ο Τρόμος κι
η Σιγή. Κι ανάμεσα τους μια Φλόγα.
Νικόλαος Καζαντζάκης, από το βιβλίο του "ΑΣΚΗΤΙΚΗ" που δημοσιεύεται στο μπλογκ σε συνέχειες.
