Συνέντευξη στον Χρήστο Μανιάτη και το περιοδικό akRa Magazine
Το καλλιτεχνικό
βιογραφικό της Μαρίας είναι αρκετά πλούσιο. Σπούδασε τηλεόραση, έκανε σεμινάρια
σκηνοθεσίας, εργάστηκε ως οπερατέρ και είναι συγγραφέας. Πρόσφατα κυκλοφόρησε
το πέμπτο βιβλίο της, η ποιητική συλλογή με τίτλο «Αγέννητη Γη». Θα μπορούσα να
βρω αμέτρητες αφορμές για τη συζήτηση που ακολουθεί, αλλά νομίζω ότι αυτό το
βιβλίο αποτελεί μία ιδανική.
akRa: Γεια
σου Μαρία και σε ευχαριστώ πολύ που δέχτηκες να μιλήσουμε. «Αγέννητη Γη» λοιπόν.
58 ποιήματα, 58 «πράξεις πληγής», όπως η ίδια έχεις επανειλημμένα αναφέρει.
Όσοι σε παρακολουθούμε μέσα από το προφίλ σου στο facebook αλλά και όσοι σε γνωρίζουμε προσωπικά, ξέραμε
με πόση λαχτάρα περίμενες να κυκλοφορήσει. Μίλησέ μου λίγο για αυτό…
Μαρία
Χρονιάρη: Η «Αγέννητη Γη»
κυκλοφόρησε από τις Εκδ. Σοκόλη, τον Νοέμβριο του 2017 και είναι τιμή μου, που
αποτελώ μέλος αυτής της σπουδαίας σε κάθε επίπεδο οικογένειας. Η συλλογή αυτή,
με τα 58 ποιήματα που περιλαμβάνει, είναι μια απάντηση τόσο στην προσωπική μου ιστορία,
όσο και στην λογοτεχνική μου πορεία από το 2010, που κυκλοφόρησε το πρώτο μου
βιβλίο. Είναι 58 πράξεις πληγής, πράξεις ζωής, πράξεις επιβίωσης και κοιτούν
προς ένα μέλλον σίγουρο και επιβεβαιωμένο. Οι λέξεις - κοφτερές σαν νυστέρι –
θα δείχνουν πάντα τον δρόμο. Είναι για μένα ταυτόχρονα το μαχαίρι, κάθε που η
αλήθεια θα αποσιωπάται, αλλά και η λύτρωση. Στο βιβλίο, κάθε ποίημα είναι
αυτόνομο κι όλα μαζί δείχνουν. Διηγούνται την ιστορία που προηγήθηκε και τη
σφαγή που συντελέστηκε.
akRa: Στις
20 του περασμένου Φλεβάρη έγινε η παρουσίαση του βιβλίου στο Polis Art Cafe, μέσα σε έντονη συγκινησιακή φόρτιση, τόσο
δική σου και των καλεσμένων ομιλητών σου, όσο και στο κοινό που παραβρέθηκε.
Πώς νιώθει μία συγγραφέας , μία ποιήτρια, όταν το δημιούργημά της αγγίζει την
ψυχή του αναγνώστη; Και πες μου αν θες τι σήμαινε η συγκεκριμένη εκδήλωση για σένα...
Μαρία
Χρονιάρη: Πράγματι ήταν μια
υπέροχη παρουσίαση με έντονη συγκινησιακή φόρτιση – όπως ακριβώς το
περιγράφεις. Θα είμαι απόλυτα ειλικρινής και θα σου πω ότι ήταν έκπληξη και για
μένα. Δεν το περίμενα οι ομιλητές μου - ο Τσιμάρας Τζανάτος και ο Γιώργος
Ρούσκας, η ηθοποιός Αθηνά Μαξίμου που έκανε την απαγγελία, αλλά και το κοινό να
συγκινηθούν τόσο πολύ, ώστε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης αλλά και μετά, να
ξεσπούν σε κλάματα. Δεν μπόρεσα ούτε εγώ να το αποφύγω όσο κι αν προσπάθησα.
Όλη αυτή η ψυχική έκφραση – γιατί περί αυτής επρόκειτο – δεν προκλήθηκε από
μένα, αλλά από τις πολύτιμες λέξεις, που μου φέρθηκαν γενναιόδωρα γιατί τις
αγάπησα και τις σεβάστηκα.
Ήταν ένα δώρο ό,τι έγινε εκείνο το βράδυ, που μου
προσφέρθηκε αναπάντεχα και απλόχερα, κάνοντάς με να νιώθω χαρά κι ευγνωμοσύνη.
Ήταν τολμώ να πω, από τις καλύτερες και πιο ουσιαστικές παρουσιάσεις βιβλίου
μου. Ξέρεις, όταν γράφω μπορεί να εκκινώ από αυτό που είμαι, που έχω μέσα μου,
τη θέαση μου απέναντι στη ζωή ή τη μη ζωή, αλλά μιλώ και εκ μέρους των εν
δυνάμει πολλαπλών εαυτών μου, που κυκλοφορούμε παράλληλα κάθε μέρα, αλλά δεν
γνωριζόμαστε. Είναι ευλογία και τιμή για μένα, οι αναγνώστες μου να κάνουν δική
τους κάθε δημιουργία μου, να την αγκαλιάζουν τόσο ζεστά και να την νιώθουν τόσο
πολύ μέσα τους.
Εξάλλου όταν ένα βιβλίο φεύγει από τα χέρια μου, αυτονομείται.
Δεν μου ανήκει παρά μόνο ως πνευματικό δημιούργημα. Κάνει τη δική του προσωπική
διαδρομή πια μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Είμαι ακόμη υπό την επήρεια εκείνης
της νύχτας. Και κρατάω βαθιά στην καρδιά μου κάθε αγκαλιά που έλαβα, κάθε λέξη
που μου είπαν.
akRa: Όταν
τελείωσες τη συγγραφή της «Αγέννητης Γης» πώς ένιωσες; Όταν δηλαδή είπες μέσα
σου «αυτό ήταν, τελείωσε»…
Μαρία
Χρονιάρη: Όταν ένα βιβλίο
φτάνει στο σημείο που ολοκληρώνω ό,τι θέλω να πω, το αφήνω για λίγο στην άκρη,
μέχρι να ηρεμήσει εντός μου το συναίσθημα και να μπορέσω να βρω την γαλήνη μου.
Είναι σημαντικό να έχω αρμονία εσωτερική για να μπορέσω να κοιτάξω ξανά τι έχω
γράψει, να το επιμεληθώ, να είμαι σε θέση να αντιμετωπίσω τις λέξεις και ό,τι
κι όσα εκείνες περιέχουν και περιγράφουν.
Έχει συμβεί πολλές φορές να διαβάζω
ό,τι έχω καταθέσει στο χαρτί και να κλαίω με λυγμούς, γιατί συνειδητοποιώ το
μέγεθος του πόνου που έκρυβα μέσα μου. Έχουν επίπτωση οι λέξεις μου επάνω μου.
Είναι αιμορραγία, είναι αποκοπή, είναι ξερίζωμα μερικές φορές. Στην «Αγέννητη
Γη» συνέβη ακριβώς το ίδιο αλλά με μια μικρή διαφορά, που ωστόσο είναι
σημαντική. Μετά από όσα σου περιγράφω παραπάνω, ήρθε η ανακούφιση.
Μπήκε μέσα
μου ολοκληρωτικά και ολοκληρωμένα η τελεία, στην ιστορία που διαδραματίζεται
ανάμεσα στις σελίδες. Την έζησα, την μετουσίωσα σε λέξεις και την έθαψα, με την
τιμή που της άξιζε. Αναδύθηκε η νέα Μαρία, απαλλαγμένη από βαρίδια κι έτοιμη να
περπατήσει ακέραιη ξανά στη ζωή.
akRa: Να
υποθέσω πως είναι το αγαπημένο σου βιβλίο ως τώρα, έτσι δεν είναι;
Μαρία
Χρονιάρη: Κάθε βιβλίο μου,
είναι εγώ· δεν γίνεται να συμβαίνει διαφορετικά. Με περιέχει και το περιέχω.
Αγαπάω και τιμώ όλα τα βιβλία μου, και τα πέντε. Όμως αυτή η ποιητική συλλογή,
είναι το πιο αγαπημένο μου βιβλίο, ναι. Πίστευα πως δεν θα το ένιωθα αυτό για
κάποιο δικό μου δημιούργημα, ωστόσο διαψεύστηκα. Με νίκησε αυτή η γη και της
είμαι ευγνώμων. Όλα αρχίζουν από το εξώφυλλο - που ανήκει στον αγαπημένο μου,
Χάρη Τσιλόπουλο, που είναι εξαιρετικός φωτογράφος – και δίνει το στίγμα του τι
θα ακολουθήσει, τι συμβαίνει μέσα στα ποιήματα. Είναι βαθιά δηλωτικό εξώφυλλο,
μιλάει και δείχνει την πορεία.
akRa: Τί
είναι αυτό που σε εμπνέει Μαρία;
Μαρία
Χρονιάρη: Οι άνθρωποι, οτιδήποτε
δεν είναι ορατό στα μάτια των άλλων, λεπτομέρειες της ζωής που τις προσπερνούν,
οι εσωτερικές μου αναζητήσεις· αυτά που ζω κι εκείνα που μου λείπουν. Πάντα
ψάχνω να βρω απαντήσεις για τη ζωή, για ό,τι δεν φαίνεται, για τον τρόπο που
κοιτάζω μέσα μου, για το πώς αντιλαμβάνομαι την πραγματικότητα. Με αναλύω
καθημερινά, με αποδέχομαι, με ανατρέπω κι όλο πάλι από την αρχή. Αλλιώς δεν
γίνεται να δημιουργήσει κάποιος, πιστεύω. Τουλάχιστον όχι εγώ. Είμαι φύσει
αναλυτική, παρατηρητική, ελεύθερη και ανήσυχη.
akRa: H
ποίηση είναι μια πολυτέλεια στην εποχή μας; Διαβάζει ο Έλληνας;
Μαρία
Χρονιάρη: Δεν πιστεύω καθόλου
πως είναι πολυτέλεια ένα είδος τέχνης και λόγου όπως η ποίηση, όχι μόνο στην
εποχή μας αλλά και σε καμία εποχή. Παρελθούσα ή μελλοντική. Και αναφέρομαι
εξίσου σε γράφοντα και αναγνώστη. Είναι το πιο άμεσο λογοτεχνικό είδος κατά τη
γνώμη μου, γιατί χτυπάει κατευθείαν στο θυμικό, στο συναίσθημα. Η ποίηση,
σωματοποιεί μέσα από τις λέξεις κι όσα εκείνες γεννούν, την μνήμη της ψυχής,
του σώματος και του πνεύματος. Μου έχει συμβεί πολλές φορές – και ίσως να το
έχουν βιώσει κι άλλοι – να διαβάζω ένα ποίημα και να πονάει το κορμί μου. Να νιώθω
μελανιές στο σώμα μου, χωρίς να μπορώ να τις δω ή να τις δείξω. Αλλά να είναι
εκεί.
Ο Έλληνας κατ’ εμέ διαβάζει·
νομίζω πάντα διάβαζε άλλοτε λιγότερο, άλλοτε περισσότερο, αλλά το κάνει. Το
βιβλίο είναι το πιο ασφαλές καταφύγιο, αλλά και η πόρτα που ανοίγει πνευματικούς
ορίζοντες και βοηθάει στην κατανόηση του εαυτού μας.
akRa: Υπάρχουν
σήμερα στη χώρα μας άγνωστοι ταλαντούχοι συγγραφείς και ποιητές;
Μαρία
Χρονιάρη: Δεν μπορώ να σου
απαντήσω απόλυτα σε αυτό ούτε καταφατικά, ούτε αρνητικά. Θέλω προσωπικά να
υπάρχουν, γιατί μου αρέσει να σκέφτομαι πως οι άνθρωποι, δεν επιτρέπουν στο
μυαλό και την ψυχή τους να κοιμηθεί, και πως επιλέγουν μέσα από την γραφή να εκφράσουν
τις ανησυχίες τους και όχι μόνο. Κι εύχομαι μια μέρα, να έχω τη χαρά να τους
διαβάσω.
akRa: Τα
social
media
βοηθούν ή αποτελούν τροχοπέδη στην ανάδειξη καλλιτεχνών που κινούνται κάπως
«απέναντι»;
Μαρία
Χρονιάρη: Τα social media, είναι το μέσον. Το πώς θα το
χρησιμοποιήσεις έγκειται σε σένα αποκλειστικά. Δεν μπορώ να γνωρίζω αν
αποτελούν τροχοπέδη ή όχι, ούτε τι ακριβώς εννοείς όταν λες «απέναντι». Είναι
ένας τόπος που σου παρέχει μια ελευθερία, δίνοντάς σου τον χώρο να εκφράσεις
τον εαυτό σου και αυτό να το μοιραστείς. Να κοινοποιήσεις τη σκέψη σου, το έργο
σου, σε μια μεγάλη μερίδα κόσμου, που σε άλλη περίπτωση δεν θα είχες τη
δυνατότητα να το κάνεις. Το πώς θα ωφεληθεί ή όχι κάποιος μέσα από αυτό, θεωρώ
πως εξαρτάται από μια σειρά από παράγοντες, αλλά αυτό είναι θέμα μεγάλης
συζήτησης, που σίγουρα εδώ δεν μπορούμε να κάνουμε. Γιατί θα πρέπει να ορίσουμε
και το «απέναντι».
akRa: Την επόμενη φορά, λοιπόν, αυτό το θέμα. Να πάμε κάπου αλλού;Τι
είναι Θεός για σένα Μαρία;
Μαρία
Χρονιάρη: Ο Άνθρωπος.
akRa:
Άφησα
για το τέλος κάτι που αγαπάς πολύ, την ραδιοφωνική σου εκπομπή με τίτλο «Πάντα
η Εκάτη» μέσω της οποίας μας κρατούσες συντροφιά κάθε Δευτέρα στις 9 το βράδυ, στο
Radio
Magazen. Ένα
κεφάλαιο που όπως δείχνει έκλεισε, σωστά; Θα ήθελα να μοιραστείς ό,τι νιώθεις
σχετικά με αυτό το ταξίδι…
Μαρία
Χρονιάρη: Η εκπομπή «Πάντα η
Εκάτη», βρίσκεται στο Radio
Magazen τα
τελευταία χρόνια κάθε νύχτα Δευτέρας, όπως πολύ σωστά λες. Μεγάλωσα σε ένα
σπίτι με μουσική – ο μπαμπάς μου έχει προσωπική πορεία στη δισκογραφία - έκανα κάποια
περίοδο μαθήματα μουσικής και η ίδια, οπότε από την παιδική μου ηλικία μέσα από
τις νότες, έμαθα να ακούω τους ανθρώπους αλλά και τον εσωτερικό μου ρυθμό. Στα 18
μου άρχισα να ασχολούμαι με το ραδιόφωνο περιστασιακά, αλλά τα τελευταία 7
χρόνια, είμαι κάθε εβδομάδα στον αέρα πιστά. Έχω σχέση λατρείας με τη μουσική,
πιστεύω πολύ στη δύναμη που έχει κι επιλέγω πολλές φορές να δείχνω μέσα από τις
μελωδίες παρά μέσα από τις λέξεις, αυτά που αισθάνομαι.
Έχω αναπτύξει μια
υπέροχη σχέση με τους ακροατές μου που βρίσκονται εντός αλλά κι εκτός Ελλάδας·
έχουμε γίνει φίλοι, συζητάμε, ανταλλάσσουμε τις σκέψεις μας, την καθημερινότητά
μας και με κάποιους μιλάμε και με τραγούδια. Έχει τύχει εν ώρα εκπομπής, να μου
αφιερώσουν ποίημα στο inbox
μου
και να επιμένουν να το διαβάσω στον αέρα, παρ’ όλες τις συστολές που είχα. Το
έκανα γιατί ήταν πολύ πηγαίο εκ μέρους τους και τιμητικό για μένα· μια έκφραση
αγάπης και ψυχικής επικοινωνίας. Ένα παράδειγμα πως όταν σε κάτι βάζεις όλη την
αλήθεια σου, ο άλλος το αναγνωρίζει, το εκτιμάει και στο γυρίζει πίσω. Δεν ζητώ
κανείς να μου γυρίσει κάτι, μην παρεξηγηθώ, αλλά οι κινήσεις των ανθρώπων,
δείχνουν. Η Εκάτη, έχει αγαπηθεί πολύ από την αρχή της και το να είμαι η
μουσική επιλογή τους για δύο ώρες κάθε νύχτα Δευτέρας, ενώ θα μπορούσαν να
κάνουν χιλιάδες άλλα πράγματα, είναι χαρά και δώρο.
Η εκπομπή δεν
σταματάει οριστικά. Κάποιες επαγγελματικές υποχρεώσεις με αναγκάζουν να κάνω
μια παύση - ελπίζω κι εύχομαι για λίγο – και να γυρίσω ξανά στη μουσική και
τους ακροατές μου, ανανεωμένη και η ίδια.
akRa: Μαρία
σε ευχαριστώ θερμά για τον χρόνο που μας αφιέρωσες. Το akRa magazine σε «παρακολουθεί» και θα συνεχίσει να το
κάνει και στο μέλλον. Κλείσε εσύ τη κουβέντα μας με όποιο τρόπο θες… Ίσως
λέγοντας κάτι για το οποίο δεν σου έδωσα την ευκαιρία να μιλήσεις με το μικρό
μου ερωτηματολόγιο…
Μαρία
Χρονιάρη: Χρήστο, αρχικά θέλω
να ευχαριστήσω εσένα, το akRa
magazine και
τον Πάνο Πιλάτο, για το βήμα που μου δόθηκε και την ωραία συζήτηση που είχαμε.
Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω την εκδότριά μου Αθηνά Σοκόλη για την αγάπη της
και την εμπιστοσύνη της στις λέξεις μου, αλλά και τους αναγνώστες και τους
ακροατές μου, που με στηρίζουν πάντα, αγκαλιάζοντας με την καρδιά τους κάθε
βήμα μου – λογοτεχνικό ή μουσικό. Είναι ευλογία και τύχη.
Θα κλείσω αφιερώνοντάς
σας, το τραγούδι που με αντιπροσωπεύει απόλυτα ως άνθρωπο και όλα όσα είμαι, το
«The sound of silence», αλλά και με μια ευχή για
όλους, κάνοντας χρήση πάλι του τίτλου ενός τραγουδιού που αγαπάω και σημαίνει
πολλά για μένα: «Ο κόσμος ξημερώνει» και εύχομαι όλοι πάντα να μπορούμε να τον
βλέπουμε, πρώτα μέσα μας. Και να τον ζούμε. Ο κόσμος ξημερώνει.
Υ.Γ. Η φωτογραφία
«ανοίγματος» της συνέντευξης ανήκει στην Βικτώρια Τατιάνα Μπογκτάνοβα . Η φωτογραφία του
εξωφύλλου του βιβλίου «Αγέννητη Γη», ανήκει στον φωτογράφο Χάρη Τσιλόπουλο. Η
φωτογραφία του cover του akRa magazine #48 προέρχεται από το αρχείο της
συνεντευξιαζόμενης, ανήκει στην Άννα Μαρινάκη και επεξεργάστηκε από το EikWma Icon Productions crew.
Δείτε κι εδώ:
Μαρία
Χρονιάρη: Κάθε βιβλίο μου,
είναι εγώ· δεν γίνεται να συμβαίνει διαφορετικά. Με περιέχει και το περιέχω.
Αγαπάω και τιμώ όλα τα βιβλία μου, και τα πέντε. Όμως αυτή η ποιητική συλλογή,
είναι το πιο αγαπημένο μου βιβλίο, ναι. Πίστευα πως δεν θα το ένιωθα αυτό για
κάποιο δικό μου δημιούργημα, ωστόσο διαψεύστηκα. Με νίκησε αυτή η γη και της
είμαι ευγνώμων. Όλα αρχίζουν από το εξώφυλλο - που ανήκει στον αγαπημένο μου,
Χάρη Τσιλόπουλο, που είναι εξαιρετικός φωτογράφος – και δίνει το στίγμα του τι
θα ακολουθήσει, τι συμβαίνει μέσα στα ποιήματα. Είναι βαθιά δηλωτικό εξώφυλλο,
μιλάει και δείχνει την πορεία.
